โรคแอนแทรกซ์ (Anthrax) ถือเป็นโรคติดต่อจากสัตว์สู่คนที่หลายคนอาจไม่คุ้นเคย แต่ความร้ายแรงของมันไม่ควรถูกมองข้าม เพราะหากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที อาจส่งผลถึงขั้นเสียชีวิตได้ โดยเฉพาะในกลุ่มคนที่สัมผัสกับสัตว์หรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์บ่อยครั้ง เช่น เกษตรกร คนในอุตสาหกรรมเนื้อสัตว์ หรือผู้ที่ทำงานเกี่ยวกับขน หนัง และกระดูกสัตว์ ในบทความนี้ SCNews จะพาคุณไปรู้จักกับโรคแอนแทรกซ์อย่างเจาะลึก ทั้งสาเหตุ อาการ การติดต่อ การป้องกัน และแนวทางการรักษา
โรคแอนแทรกซ์ คืออะไร?
โรคแอนแทรกซ์เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่มีชื่อว่า Bacillus anthracis ซึ่งสามารถสร้างสปอร์ (spores) ที่ทนต่อสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้เป็นเวลานาน เมื่อมนุษย์หรือสัตว์รับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย เชื้อจะเริ่มแบ่งตัวและก่อให้เกิดอาการของโรคได้หลายรูปแบบ
สาเหตุและการติดต่อของโรคแอนแทรกซ์
โรคแอนแทรกซ์สามารถติดต่อสู่คนได้หลายทาง ดังนี้
- ทางผิวหนัง (Cutaneous anthrax) – พบมากที่สุด โดยเกิดจากการสัมผัสเชื้อผ่านบาดแผลหรือรอยขีดข่วนบนผิวหนัง
- ทางระบบทางเดินหายใจ (Inhalation anthrax) – จากการสูดดมสปอร์ของเชื้อเข้าไปในปอด ซึ่งเป็นรูปแบบที่ร้ายแรงที่สุด
- ทางระบบทางเดินอาหาร (Gastrointestinal anthrax) – เกิดจากการบริโภคเนื้อสัตว์ที่มีเชื้อและปรุงไม่สุก
- การฉีดยา (Injection anthrax) – พบได้น้อยมาก มักเกิดในผู้ที่ใช้สารเสพติดโดยการฉีด
อาการของ โรคแอนแทรกซ์
อาการของโรคจะแตกต่างกันตามวิธีที่เชื้อเข้าสู่ร่างกาย
- แบบผิวหนัง เริ่มจากตุ่มแดง คล้ายยุงกัด แล้วกลายเป็นตุ่มน้ำใส ก่อนจะกลายเป็นแผลสีดำที่ไม่เจ็บ
- แบบสูดดม ไข้สูง ไอ หายใจลำบาก เจ็บหน้าอก อาจเกิดภาวะช็อก
- แบบทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย มีเลือดปน อาจเกิดเยื่อบุลำไส้อักเสบ
- แบบฉีด ปวด บวม บริเวณที่ฉีด อาจลุกลามสู่กล้ามเนื้อและระบบไหลเวียนเลือด
โรคแอนแทรกซ์อันตรายแค่ไหน
แม้ว่าโรคแอนแทรกซ์จะไม่แพร่กระจายจากคนสู่คน แต่ระดับความรุนแรงขึ้นอยู่กับชนิดของการติดเชื้อ หากไม่รับการรักษาทันเวลา อัตราการเสียชีวิตอาจสูงถึง 85% โดยเฉพาะแบบสูดดมซึ่งรุนแรงที่สุด
การรักษาโรคแอนแทรกซ์
การรักษาหลักคือการใช้ยาปฏิชีวนะ เช่น
- Ciprofloxacin
- Doxycycline
- Penicillin
ในรายที่รุนแรง แพทย์อาจพิจารณาใช้ยาร่วมกับแอนติท็อกซิน (Antitoxin) เพื่อหยุดยั้งสารพิษจากแบคทีเรีย
ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคแอนแทรกซ์
- แอนแทรกซ์ติดต่อจากคนสู่คน — ไม่จริง
- สัตว์บ้านติดเชื้อไม่ได้ — ผิด โดยเฉพาะวัว ควาย แพะ
- โรคแอนแทรกซ์มีเฉพาะในต่างประเทศ — ผิด พบในประเทศไทยได้เช่นกัน โดยเฉพาะในบางพื้นที่ของภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ
โรคแอนแทรกซ์ เป็นโรคติดต่อร้ายแรงที่ควรตระหนักรู้ โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้ที่ทำงานกับสัตว์หรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์ หากได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที โอกาสรอดชีวิตมีสูง การป้องกันโดยใช้ความรู้และอุปกรณ์ป้องกันสามารถลดความเสี่ยงได้อย่างมาก
