กฎหมายสมรสเท่าเทียม เพื่อสิทธิความเท่าเทียมทางเพศ

กฎหมายสมรสเท่าเทียม เป็นกฎหมายที่เกิดขึ้นจากการเคลื่อนไหวทางสังคม เพื่อสนับสนุนสิทธิและความเท่าเทียมของกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศ (LGBTQIA+) ซึ่งกฎหมายข้อนี้ถูกพูดถึงและเป็นที่ถกเถียงกันอย่างมากในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จนเกิดเป็นกระแสการเรียกร้องในประเทศไทยให้มีการร่าง พ.ร.บ. สมรสเท่าเทียม เพื่อผลักดันให้เป็นกฎหมายอย่างจริงจัง

และเมื่อวันที่ 23 มกราคม 2568 ที่ผ่านมา ได้กลายเป็นอีกหนึ่งวันในหน้าประวัติศาสตร์ของประเทศไทย หลังจากมีการแก้ไขกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในไทย ให้คู่รักเพศเดียวกันสามารถจดทะเบียนสมรสอย่างเท่าเทียม และ SCNews จะพาทุกท่านไปทำความเข้าใจกับข้อกฎหมายนี้กันเลย

ทำความเข้าใจ กฎหมายสมรสเท่าเทียม 

เชื่อว่าหลายท่านอาจจะยังไม่เข้าใจว่า กฎหมายสมรสเท่าเทียมคืออะไร ต้องบอกว่าความหมายของคำว่า สมรสเท่าเทียม คือการสมรสของผู้ที่มีความหลากหลายทางเพศ โดยไม่จำกัดเฉพาะแค่เพศชายหรือเพศหญิงเพียงเท่านั้น แต่การสมรสเท่าเทียมยังครอบคลุมไปถึงเรื่องสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานในการสร้างครอบครัวอีกด้วย  

พ.ร.บ. สมรสเท่าเทียม เคยเป็นร่างกฎหมายที่พรรคก้าวไกลยื่นร่างต่อสภาฯ ไปเมื่อปี พ.ศ. 2563 ก่อนที่จะผ่านวาระแรกพร้อมกับ ร่าง พ.ร.บ. ที่เกี่ยวข้องกับความเท่าเทียมทางเพศทั้งหมดจำนวน 4 ฉบับ เพื่อเป็นการปลดล็อกข้อจำกัดต่าง ๆ ในการสมรส จดทะเบียนสมรส และใช้ชีวิตเป็นคู่สมรส ไม่ว่าบุคคลนั้นจะเป็นเพศสภาพใดเมื่อสมรสกัน ก็จะได้รับสิทธิประโยชน์ที่มีกฎหมายรองรับ 

ประโยชน์ของสมรสเท่าเทียม 

กฎหมายสมรสเท่าเทียม ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงที่มาพร้อมกับความเท่าเทียม มีประโยชน์ในการมอบสิทธิและความเท่าเทียม ดังนี้ 

1. บุคคลไม่ว่าจะมีเพศสภาพใด หรือมีอัตลักษณ์ทางเพศอย่างไร เมื่อจดทะเบียนสมรสกันก็ถือเป็น คู่สมรสที่ชอบด้วยกฎหมาย ไม่จำกัดเฉพาะคู่ชาย-หญิงอีกต่อไป
2. เปลี่ยนใช้คำที่เป็นกลางทางเพศมากขึ้น เช่น สามี-ภรรยา ปรับให้เป็น คู่สมรส, ชาย-หญิง ปรับเป็น บุคคล, บิดา-มารดา ปรับเป็น บุพการี
3. ทุกบุคคลจะได้รับความเท่าเทียมและได้รับความคุ้มครองทางกฎหมาย มีสิทธิ์และหน้าที่เท่าเทียมกับคู่สมรสต่างเพศ ครอบคลุมสิทธิ์ต่าง ๆ ทางกฎหมาย เช่น การจัดการทรัพย์สิน การรรับมรดก สิทธิในการรักษาพยาบาล ฯลฯ 

ขณะที่ข้อห้ามในการสมรส เช่น การสมรสกับบุคคลที่ยังมีคู่สมรสอยู่, การสมรสกับญาติสนิท และ การสมรสกับบุคคลวิกลจริต รวมถึงการแบ่งสินสมรส โดยแบ่งทรัพย์สินออกเป็นสินส่วนตัวและสินรมรส ยังคงอยู่ในหลักการเดิม 

กฎหมายสมรสเท่าเทียม ในประเทศไทย 

สำหรับ กฎหมายสมรสเท่าเทียมล่าสุด ในประเทศไทยในปัจจุบัน มีผลบังคับใช้ไปแล้วเมื่อวันที่ 23 ม.ค. 2568 ที่ผ่านมา กลายเป็นวันสำคัญทางประวัติศาสตร์ของประเทศไทยและภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หลังจากกฎหมายใหม่ที่แก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์กว่า 70 มาตรา นับเป็นเวลากว่า 120 วันตั้งแต่มีการประกาศในราชกิจจานุเบกษาช่วงปลายปี 2567 

นี่เป็นครั้งแรกในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่กฎหมายลักษณะนี้เกิดขึ้น ถือเป็นก้าวสำคัญแห่งการเปลี่ยนแปลงและเฉลิมฉลองความรัก มิตรภาพในความหลากหลายเพศ ไม่มีข้อจำกัด อย่างไรก็ตาม ยังมีแนวคิดที่จะปรับปรุงและแก้ไขกฎหมายในบางข้ออยู่ ซึ่งพวกเราก็ต้องรอดูกันต่อไปว่า จะมีทิศทางการเปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่างไรบ้าง